Między sportową pasją a „obywatelskim” obowiązkiem.

 Szczecińskie kolarstwo w latach 1945 – 1960

dr Ryszard Stefanik

Instytut Nauk o Kulturze Fizycznej / Wydział Kultury Fizycznej i Zdrowia

 

Książka Między sportową pasją a „obywatelskim” obowiązkiem. Szczecińskie kolarstwo w latach 1945 – 1960 odkrywa zapomniane i nieznane karty zachodniopomorskiego sportu, który choć startując w warunkach powojennego chaosu i z pozycji oddalonej od centrum wielkich wydarzeń, ale przy pełnym zaangażowaniu pasjonatów tej formy aktywności, mógł stać się u progu lat sześćdziesiątych XX w. równorzędnym konkurentem dla centralnych ośrodków w kraju. Szczecińskie kolarstwo zostało zaprezentowane na tle otaczającej społecznej i politycznej rzeczywistości, w której partyjny dogmat, warunkujący dystrybucję dóbr (m. in. sprzętu), szkolenie kadr i rozwój sportowej emulacji, spotykał się ze zrozumieniem społeczeństwa oraz wychodził naprzeciw interesom młodzieży, spragnionej sportowej rywalizacji.

Pionierzy Pomorza Zachodniego, wywodzący się z różnych przedwojennych regionów, środowisk o zróżnicowanej strukturze społecznej, zostali poddani trudnemu testowi asymilacji, wzajemnej integracji i próbie wytworzenia własnej lokalnej tożsamości. I tak kolarska aktywność, obok potrzeby zapewnienia rozrywki, zapomnienia o okropieństwach okupacji, stawała się manifestacją polskiego patriotyzmu, namiastką wolności, wbrew wprowadzanemu stopniowo komunistycznemu reżimowi.

Praca ukazuje, z jednej strony, kolarskie środowiska posłusznie realizujące cele i oczekiwania władzy, która wykorzystywała sport i wielkie imprezy masowe do indoktrynacji i „budowy” społeczeństwa socjalistycznego, a z drugiej, entuzjazm szerokich rzesz, nie tylko młodzieży, które w życiu sportowym szukały niedostępnych nigdzie indziej wrażeń oraz spełnienia zbiorowych potrzeb i osobistych pasji. Jednym z celów było przedstawienie kolejnych etapów rozwoju szczecińskiego kolarstwa, w czasach, w których zarówno wielka – międzynarodowa, jak i wewnętrzna polityka decydowała o biegu zwykłych spraw. Książka prezentuje i klasyfikuje sportowe osiągnięcia oraz techniczne uwarunkowania regionalnego kolarstwa. Intencją autora było ukazanie nie tylko działaczy i głównych bohaterów, dominujących na torach i szosach, ale także tych pozostających w cieniu kolarskich mistrzów.